Emine Nazikeda Başkadınefendi

Emine Nazikeda Başkadınefendi (9 Ekim 1866; Tszabal, Abhazya - 4 Nisan 1941; Maadi, Kahire), Sultan Vahdettin'in eşi ve Baş Kadınefendi.

Osmanlı Devleti'ndeki son Baş Kadınefendi'dir. Padişah kızları Prenses Sabiha Sultan ve Prenses Fatma Ulviye Sultan'ın annesidir.

Yaşamı

Abhazya'nın Tzebelda kasabasında doğdu. Abhaz Prensi Hasan Bey Marşania ile Prenses Fatma Horecan Aredba'nın kızıdır. Ailesi Osmanlı Devleti'ne, 93 Harbi'nde Abhazya'dan göç ederek yerleşti. Marşania Abdülkadir Bey'in kızkardeşidir.

Ailesi tarafından 1876 yılında kız kardeşleri Daryal ve Naciye ile kuzenleri Amine, Rumeysa, Pakize, Fatma ve Kamile Hanımlar ve sütnineleri ile birlikte küçük yaşta iken Cemile Sultan'nın nedimelerinden olan halaları Suzidil Hanım'ın yanına gönderildi. Sarayda Emine Nazikeda adını alan genç kız, Cemile Sultan'nın veremli kızı Fatma Hanım Sultan'nın yoldaşı oldu. Fatma Sultan 1890 yılında öldü.

Emine Nazikeda Hanım'ı görüp âşık olan Sultan Vahdettin onu kardeşi Cemile Sultan dan istedi. Cemile Sultan üzerine eş almamak üzere yemin ettirdikten sonra nikâha izin verdi. Vahdettin 24, Emine Nazikeda Hanım 19 yaşında iken 8 Haziran 1885'te Ortaköy Sarayı'nda evlendiler.

Üç yıl sonra 1888'de dünyaya gelen kızları Fenire Sultan birkaç hafta sonra öldü. 12 Eylül 1892'de Fatma Ulviye Sultan, 19 Nisan 1894'te ise üçüncü kızları Rukiye Sabiha Sultan doğdu. Bu doğumdan sonra doktorların başka çocuğu olamayacağını söylemesi üzerine Vahdeddin oğlan çocuk sahibi olması için eşinden evlenme izni aldı. Vahdetin, analığı ve I. Abdülmecid'in eşi olan Şayeste Hanım'ın nedimesi 16 yaşındaki Seniye İnşirah ile 8 Temmuz 1905 tarihinde Çengelköy Sarayı'nda evlendi.

Eşinin 1918 yılında Padişah olması üzerine Osmanlı Devletinin son baş kadınefendisi oldu. Beş nedimesi vardı. Baş nedime dayısı Prens Halil Aredba'nın ortanca kızı Rumeysa Aredba (1875-1927), ikinci nedime ağabeyi Abdülkadir Bey'in kızı Şahinde Hanım (esas adı Kezban), üçüncü nedime Bayla Hanım, dördüncü nedime Şaheser Hanım, beşinci nedime ise Leyla Açba idi. Ablası Prenses Asubican Hanım (1891-1955) da saraydan ayrılana kadar Emine Nazikeda Kadın Efendinin nedimeliğini yaptı.

Vahdettin yurdu terk edince, eşleri ve haremindeki bütün kadınlar Ortaköy'deki Feriye Sarayı'na nakledilmişlerdi. Emine Nazikeda baş kadınefendi ise önce kızının yanına yerleşti; sonra Feriye Sarayı'na gidip oradaki kadınların durumu düzelene kadar onların şartlarının düzeltilmesini sağladı.

3 Mart 1924 senesinde 431 sayılı kanunla Osmanoğlu hanedan üyeleri yurt dışına sürgün edilince yanında Vahdeddin'in ikinci kadını Müveddet, baş nedimesi prenses Rumeysa Hanım, harem ağaları ve iki kamyon eşya ile Vahdeddin'in kaldığı San Remo'daki villaya yerleştiler.

Vahdettin'in ölümünden sonra Monte Carlo'da kızı Fatma Ulviye Sultan ile ev tuttu. 1929 yılında Fransa'nın Menton şehrinde bir müddet kaldı ve daha sonra Kahire'ye yerleşti. 4 Nisan 1941'de Kahire'de öldü ve bu şehirdeki Abbasiye mezarlığı'na gömüldü.