Bezmiâlem Valide Sultan
II. Mahmud’un ikinci eşi, Abdülmecit’in annesidir. Osmanlı tarihinin en tanınmış valide sultanıdır. Hayırseverlik için yaptığı çalışmalardan dolayı sevilip saygı duyulmuştur. Abdülmecit, tahta çıktığında 16, kendisi ise 32 yaşındaydı. Oğlunun hükümdar olduğu 14 yıl boyunca da valide sultanlık yapmıştır. Oğluna, Tanzimat’ın ilanı konusunda Mustafa Reşit Paşa’ya güvenmesi gerektiğini söylemiştir. Aynı zamanda Abdülmecit, bakanları seçerken annesine danışırdı.
Doğum : (?) 1807
Ölüm : 2 Mayıs 1853 (Dolmabahçe Sarayı, İstanbul)
Defin yeri : II. Mahmut Türbesi, Divanyolu, İstanbul
Din : İslâm
Evlilik : II. Mahmud
Çocukları : Abdülmecid
Hayatı
Doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgi bulunmamasına[3] rağmen küçük yaşta esirciler tarafından saraya câriye olarak getirilen bir Gürcü kızı olduğu iddia edilmektedir. Abdülmecid tahta çıktığında 16 yaşında, kendisi de 32 yaşındaydı. Oğlunun hükümdarlığı döneminde, öldüğü tarihe kadar 14 yıl süreyle (1839-1853) Valide Sultan oldu. Oğluna Tanzimat'ın ilanı konusunda Mustafa Reşit Paşa'ya güvenmesini tavsiye ettiği söylenir. Ayrıca, Abdülmecid'in hükûmetteki nazırları (bakan) seçerken annesine danıştığı bilinmektedir.
Abdülmecit, çok sevdiği annesine "Mehdiulyâ" unvanı vermiştir. Bezmialem'in görünümü hakkında Sultan Abülmecit'in doktoru Spitzer detaylı bilgi vermektedir:
“ Nim şeffaf yaşmağın altında, şâtırâne bir allığın yanaklarında cüşan olduğu görülüyordu; kendisine muhterem oğlunun sıhhatleri hakkında ibrâz buyurdukları nâzikâne ihtimamlardan bahsettim. Tıbbi suallerime kemâli sükünet ve suhületle cevab verdi. Takriben 36 yaşında vücudunu gayet iyi muhâfaza etmiş bu Gürcü kızının göz kamaştıracak derecede beyaz ve nâzik ellerinin hârikulâde güzelliği, hutüti vechiyesinin intizam ve metâneti nazarı dikkatimi celbetti. Çıkarken bana son derece lutufkâr davrandı, kendisine icâb eden ilâcları bizzat yapmaklığımı emretti, ferâcesinin cebinden bir kese altın çıkardı, yukarda zikri geçen harem ağası ile bana gönderdi.
Bezmialem Sultan 2 Mayıs 1853 tarihinde Dolmabahçe Sarayı'nda öldü ve Divanyolu'ndaki II. Mahmud Türbesine gömüldü. Garabet Balyan'ın mimarlığı altında inşaatına başlattırdığı Dolmabahçe Camii henüz bitmemişti. Camiyi oğlu Sultan Abdülmecid annesinin anısına 1855 yılında tamamlattırarak Bezmialem Valide Sultan Camii adı altında hizmete açtı. Cami zamanla Dolmabahçe Sarayına yakınlığı nedeniyle Dolmabahçe Camii olarak anılmağa başladı.
ESERLERİ
Bezm-î Âlem Sultan birçok mimari eserlerin yapılmasına öncülük etmiştir. Bu eserlerden bazıları şunlardır:
Yıldız Sarayı'ndaki Dilkuşa Kasrı (1842)
Maçka (1839), Topkapı (1843) ve Yıldız Sarayı'nda (1843) üç değişik Bezm-î-Âlem Valide Sultan Çeşmesi
Bezm-î-Âlem Valide Sultan Vakıf Gureba Hastanesi (1843)
Günümüzde Cağaloğlu Anadolu Lisesi'nin binası olarak kullanılan Mekteb-i Maarif ve Valide Mektebi (1850)
Haliç üzerinde yapılan ilk ahşap Galata köprüsü (1845)
Dolmabahçe Camii (1853)
Gureba Hastahanesi Camii (1845)
Sultanahmet'te Üçler Çeşmesi (1843)
Silivrikapı Uzunyusuf Mahallesinde Bezmialem Çeşmesi (1841)
Gureba-yi Müslimin Hastahanesi Çeşmesi (1845)
Tarabya'da Bezmialem Çeşmesi (1852-53)
Medine'de Bezmialem Sebili (1851)
Kerbela'da Bezmialem Sebili (1847)
Yorumlar
Yorum Gönder