BEYLERBEYİ VAK’ASI

BEYLERBEYİ VAK’ASI 

“Sözüm geçmedi” 

2 Nisan 1589’da kapıkulu askeri, değeri düşük akçe ile maaşlarının ödenmesini kabul etmedi ve büyük bir isyan başlattı. Bu isyan, bir yönüyle daha önceki asker isyanlarından farklıydı. Topkapı Sarayı önlerine gelen yeniçeriler, Osmanlı tarihinde ilk defa, saraya gönderdikleri listeyle Rumeli Beylerbeyi Doğancı Mehmed Paşa, Başdefterdar Mahmud Paşa ve bazı devlet adamlarının kellelerini istemişlerdi. 

Paranın her geçen gün ayarının düşürülmesi Osmanlı akçesinin piyasadaki alım gücünü azaltmakta ve bundan da en fazla maaşlı askerler, yani kapıkulu askeri zarar görmekteydi. İstanbul esnafı ayarı düşük akçe ile alış veriş yapmak istemediği için kapıkulu askeri zor duruma düşmüştü. 

Artık dayanacak güçleri kalmayan yeniçeriler, önce şeyhülislâma daha sonra da Veziriazam Siyavuş Paşa’ya rumlarını arz ettiler, ancak istediklerini elde edemeyince daha etkili bir çözüm için Topkapı Sarayı’nın önünde toplandılar. Hatta sarayın dış ve iç avlusunu işgal edip, Divân’ı bastılar. 

III. Murad tarafından gönderilen nasihatçileri taşladılar ve paranın ayarının düşürülmesinin baş sorumlusu olarak gördükleri Rumeli Beylerbeyi Mehmed Paşa ile Başdefterdar Mahmud Paşa’nın kellelerini istediler. Bu iki kişiyi katletmek istemeyen padişah, asilere, her ikisini de azledip şehirden uzaklaştıracağını söyledi. 

Bunu reddeden asilerden bazıları, “Beylerbeyi başı elimize gelmeyince bu gün bu Divândan dışarı çıkmayız, sonuç kötü olur, yerine padişah buluruz” diyerek padişahı tahttan indirmekle tehdit ettiler. Asilerin işi daha da ileri götüreceklerini gören padişah, “Sözüm geçmedi. İçoğlanları, bostancılar ve baltacılar ellerine silahlarını alsunlar” diye emretti. 

Ancak bunun kardeş kanı dökmekten başka bir işe yaramayacağını gören devlet ileri gelenleri, padişahı bu kararından vazgeçirdiler ve Mahmud Paşa ile Mehmed Paşa’nın asilere verilmesini kabul ettirdiler. Defterdar ve Rumeli beylerbeyi asilere teslim ve derhal idam edildikten sonra Topkapı Sarayı’nı kuşatmış olan asker de yavaş yavaş sarayı boşalttı. Böylece bir isyan daha, birkaç kişinin feda edilmesi karşılığında daha zararlı hale gelmeden yatıştırıldı.